تولید روغن کنجد در جواز خانه ها که توسط اشتر به شکل ابتدایی وعنعنوی صورت میگیرد، از هزاران سال به اینسو به مردم افغانستان میراث مانده است.
شمس الدین مالک یک جواز خانه در قریه عید شهر شبرغان میگوید، روزانه حدود ۲۰ کیلو روغن کنجد تولید میکنیم در حال حاضر به دلیل کاهش صادرات کنجد به خارج قیمت یک سیر کنجد از ۷۰۰ افغانی به ۳۵۰ افغانی پایین آمده و خرید روغن کنجد هم کم رنگ شده است:
" اگر این نبات به خارج صادر شود قیمت یک کیلو روغن ما که فعلاً یک سیر آن ۱۴۰۰ افغانی است به دو هزار خواهد رسید. "
روغن کنجد نه تنها در خانه بلکه در بسیاری از هوتل ها نیز استفاده میشود.
یکی از غذاهای معروف در شبرغان ترُدی پلو است که مشتریان زیادی دارد که در روغن کنجد پخته میشود.
خلیفه جمعه یکی از هوتل داران شهر شبرغان میگوید که بسیاری از مهمانان اش به دلیل مزه دار بودن کنجد پلو به هوتل او میآیند: " کنجد پلو که است بسیار مزه دار و قوی میباشد و در هر مرض هم فایده دارد و پلو روغن کنجد بسیار شیرین میآید. "
کنجد از جمله نباتات تیلی بوده که در ترکیب خود بیشتر از ۵۵ فیصد روغن دارد، این نبات از قدیم الایام به این طرف یکی از نباتات مضروعی ولایت جوزجان بوده که در بعضی سال ها نظر به سطح بارندهگی، موجودیت آب و سیلاب ها به پیمانه وسیع کشت میگردد.
روغن کنجد در مناطق روستایی توسط جوازهای محلی کشیده شده و در بازار عرضه میگردد و محصولات این نبات برعلاوه مصرف داخلی به کشورهای خارج مانند ترکیه، عراق، سوریه و اروپا صادر میگردد.
روغن کنجد از جملهء روغن های بی ضرر وعاری از کُلسترول میباشد.
اما اخیراً محصولات کنجد مارکیت بیرونی نداشته و اکثریت محصولات در انبارهای تاجران و زارعین بدون فروش باقی میماند که این موضوع شدیداً بر صادرات روغن کنجد ضربه وارد کرده است.
شماری از تاجران و زارعین بخاطر رشد بنیه اقتصادی زارعین و توسعه هر چه بیشتر کشت کنجد از دولت میخواهند تا در قسمت مارکتینگ و بازار یابی محصول کنجد توجه جدی نماید.
گزارش: محمد عالم رحمانیار