چنانچه در جریان استید، گزارش ها از گفتگوهای سری میان مقامات امریکایی و برخی از چهره های طالبان در بیرون از افغانستان حکایت می کنند. شما به حیث یک تحلیل گر مسایل افغانستان چی فکر می کنید، لزوماً چرا باید این گفتگوها سری باشند؟
من فکر می کنم که این مساله در دیپلوماسی بین المللی یک چیز نورمال است. اگر یک کشور در حالت جنگ باشد و طرفین این جنگ به یک حل و فصل سیاسی آغاز بکنند، ضرورت است تا این نوع گفتگوها به طور سری انجام شوند. زیرا، میان طرفین اعتماد و اطمینان وجود ندارد و این اطمینان باید اول به میان بیاید. موضوع دوم این است که گفتگوهای سیاسی در افغانستان از چندین مدت به این سو روان است و بسیاری از مردم در افغانستان درین مورد نگرانی دارند به شمول حکومت افغانستان. یعنی ضرورت هم است که یک شفافیت باید پیدا شود میان طرفین. بالاخره، امریکا همیشه گفته است که حکومت افغانستان در هر نوع گفتگوها باید نقش رهبری کننده را داشته باشد.
اما یک نگرانی موجود است در مورد گفتگوهای که گفته می شود به طور سری ادامه دارند، و به قول شما با توجه به وضعیت در افغانستان یک امر معمول است، ظاهرا ً حکومت افغانستان ازین گفتگوهای ابتدایی میان امریکاییان و طالبان اطلاع چندانی ندارد. چگونه تحلیل می کنید، آیا حکومت افغانستان واقعاً درین میان به حاشیه رانده شده است؟
این بسیار مشکل است که گفته شود حکومت افغانستان درین گفتگوها دخیل نبوده است. آلمانی ها که این چینل را با طالبان پیدا کرده اند و امریکاییان که از آن استفاده می کنند گفته اند که حکومت کابل در جریان بود. شاید تمام جزییات را نداند. این امکان دارد، من نمی خواهم درین مورد ارزیابی کنم.
شما که در مورد پروسهء صلح و گفتگو با طالبان گزارش های تحقیقی جالب هم نوشته اید، چگونه تحلیل می کنید، امریکا در افغانستان چی می خواهد؟ مخصوصاً که نگرانی در مورد بیرون شدن نیروهای این کشور از افغانستان مطرح است؟
این بسیار دشوار است. من بعضاً فکر می کنم که یک خط سیاسی در امریکا وجود ندارد. وزارت دفاع امریکا یک چیز فکر می کند، وزارت خارجه چیز دیگر فکر می کند و بعضاً معلوم نمی شود که آیا آقای اوباما نقش اول را بازی می کند یا نه. من فکر می کنم که علاقمندی اول امریکاییان این است که نیروهایشان را از افغانستان بیرون کنند اما هیچگاه نمی گذارند که در افغانستان و اطرافش به شمول پاکستان و ایران تروریزم بین المللی دوباره به میان بیاید. ازین لحاظ، علاقمند اند تا از پایگاه های نظامی در افغانستان استفاده کنند.
آقای غوتک یک مساله مهم دیگر همین مسالهء برقراری صلح به هر قیمت یا صلح پایدار و با عزت است. شما می دانید که ظرف 10 سال حکومت رییس جمهور کرزی که از حمایت امریکا و غرب برخورداده بوده، در پهلوی نکات منفی، جهات و نکات مثب هم موجود بوده است، مثلاً آزادی بیان، بوجود آمدن ده ها رسانه ملی و محلی، آزادی زنان، جامعه مدنی و چند تا موضوع دیگر، وقتی بحث گفتگوها با طالبان مطرح می شود که در رژیم شان این ارزش ها وجود نداشتند، چی گونه یک صلح را در آینده مشاهده می کنید، صلح به هر قیمت یا صلح پایدار و با عزت؟
یک صلح به هر قیمت امکان ندارد. ازین لحاظ که در جنگ افغانستان که در آن طرف های مختلف موجودند، امکان ندارد که یکی کل قیمت را بپردازد و یکی دیگر هیچ. مهم این است که یک سازش به میان بیاید. یک سازش که شاید برای طرفین دشوار باشد اما می توانند آن را قبول کنند. و طرفین نه تنها دو طرف استند، بلکه مردم افغانستان است، قوت های مختلف سیاسی و اجتماعی استند، قوت های بین المللی جمع امریکا و طالبان اند. یعنی هیچ یک ازین طرف ها نباید این چنین انتظار داشته باشند که برای برقراری صلح در افغانستان قیمتی را نپردازد.
بسیار تشکر و کوتاه می خواهم پیشنهاد شما را بدانم درین مورد که به نظر شما صلح پایدار در افغانستان چگونه می تواند به وجود بیاید. به عنوان یک تحلیل گر و محقق چند مورد را برشمارید.
برای صلح پایدار و دوامدار در افغانستان، همهء گروه ها باید قبول کنند که یک نقش درین وحشت در افغانستان داشتند و اگر در باره این موضوع یک حل و فصل پیدا نمی کنند و به مردم اجازه نمی دهند که شکایت بکنند در مورد وحشت های گذشته، در آن صورت برقراری یک صلح پایدار در افغانستان امکان ندارد.
من فکر می کنم که این مساله در دیپلوماسی بین المللی یک چیز نورمال است. اگر یک کشور در حالت جنگ باشد و طرفین این جنگ به یک حل و فصل سیاسی آغاز بکنند، ضرورت است تا این نوع گفتگوها به طور سری انجام شوند. زیرا، میان طرفین اعتماد و اطمینان وجود ندارد و این اطمینان باید اول به میان بیاید. موضوع دوم این است که گفتگوهای سیاسی در افغانستان از چندین مدت به این سو روان است و بسیاری از مردم در افغانستان درین مورد نگرانی دارند به شمول حکومت افغانستان. یعنی ضرورت هم است که یک شفافیت باید پیدا شود میان طرفین. بالاخره، امریکا همیشه گفته است که حکومت افغانستان در هر نوع گفتگوها باید نقش رهبری کننده را داشته باشد.
اما یک نگرانی موجود است در مورد گفتگوهای که گفته می شود به طور سری ادامه دارند، و به قول شما با توجه به وضعیت در افغانستان یک امر معمول است، ظاهرا ً حکومت افغانستان ازین گفتگوهای ابتدایی میان امریکاییان و طالبان اطلاع چندانی ندارد. چگونه تحلیل می کنید، آیا حکومت افغانستان واقعاً درین میان به حاشیه رانده شده است؟
این بسیار مشکل است که گفته شود حکومت افغانستان درین گفتگوها دخیل نبوده است. آلمانی ها که این چینل را با طالبان پیدا کرده اند و امریکاییان که از آن استفاده می کنند گفته اند که حکومت کابل در جریان بود. شاید تمام جزییات را نداند. این امکان دارد، من نمی خواهم درین مورد ارزیابی کنم.
شما که در مورد پروسهء صلح و گفتگو با طالبان گزارش های تحقیقی جالب هم نوشته اید، چگونه تحلیل می کنید، امریکا در افغانستان چی می خواهد؟ مخصوصاً که نگرانی در مورد بیرون شدن نیروهای این کشور از افغانستان مطرح است؟
این بسیار دشوار است. من بعضاً فکر می کنم که یک خط سیاسی در امریکا وجود ندارد. وزارت دفاع امریکا یک چیز فکر می کند، وزارت خارجه چیز دیگر فکر می کند و بعضاً معلوم نمی شود که آیا آقای اوباما نقش اول را بازی می کند یا نه. من فکر می کنم که علاقمندی اول امریکاییان این است که نیروهایشان را از افغانستان بیرون کنند اما هیچگاه نمی گذارند که در افغانستان و اطرافش به شمول پاکستان و ایران تروریزم بین المللی دوباره به میان بیاید. ازین لحاظ، علاقمند اند تا از پایگاه های نظامی در افغانستان استفاده کنند.
آقای غوتک یک مساله مهم دیگر همین مسالهء برقراری صلح به هر قیمت یا صلح پایدار و با عزت است. شما می دانید که ظرف 10 سال حکومت رییس جمهور کرزی که از حمایت امریکا و غرب برخورداده بوده، در پهلوی نکات منفی، جهات و نکات مثب هم موجود بوده است، مثلاً آزادی بیان، بوجود آمدن ده ها رسانه ملی و محلی، آزادی زنان، جامعه مدنی و چند تا موضوع دیگر، وقتی بحث گفتگوها با طالبان مطرح می شود که در رژیم شان این ارزش ها وجود نداشتند، چی گونه یک صلح را در آینده مشاهده می کنید، صلح به هر قیمت یا صلح پایدار و با عزت؟
یک صلح به هر قیمت امکان ندارد. ازین لحاظ که در جنگ افغانستان که در آن طرف های مختلف موجودند، امکان ندارد که یکی کل قیمت را بپردازد و یکی دیگر هیچ. مهم این است که یک سازش به میان بیاید. یک سازش که شاید برای طرفین دشوار باشد اما می توانند آن را قبول کنند. و طرفین نه تنها دو طرف استند، بلکه مردم افغانستان است، قوت های مختلف سیاسی و اجتماعی استند، قوت های بین المللی جمع امریکا و طالبان اند. یعنی هیچ یک ازین طرف ها نباید این چنین انتظار داشته باشند که برای برقراری صلح در افغانستان قیمتی را نپردازد.
بسیار تشکر و کوتاه می خواهم پیشنهاد شما را بدانم درین مورد که به نظر شما صلح پایدار در افغانستان چگونه می تواند به وجود بیاید. به عنوان یک تحلیل گر و محقق چند مورد را برشمارید.
برای صلح پایدار و دوامدار در افغانستان، همهء گروه ها باید قبول کنند که یک نقش درین وحشت در افغانستان داشتند و اگر در باره این موضوع یک حل و فصل پیدا نمی کنند و به مردم اجازه نمی دهند که شکایت بکنند در مورد وحشت های گذشته، در آن صورت برقراری یک صلح پایدار در افغانستان امکان ندارد.