شماری از پناهجویان افغان، نظامیان ایران را به باج گیری از پناهجویان متهم میکنند.
این پناهجویان میگویند که هنگام سفر از طریق ایران به اروپا، پس از پرداخت پول هنگفت به نظامیان ایران، توانسته اند از مرز ایران به ترکیه بروند.
طوری که ژکفر احمدی در گزارشش نوشته، تعداد دیگری ازین پناهجویان شکایت دارند که نظامیان ایران افغانها را بالای شهروندان سوریه میفروشند و آنها را به جنگ سوریه میفرستند.
نبی الله ۲۰ ساله فارغ لیسه مسلکی تجارت در کابل، یکسال پیش تصمیم گرفت تا افغانستان را به قصد اروپا ترک کند.
او حدود پانزده هزار دالر از بسته گانش قرض کرد تا از راه ایران به مقصد نهایی اش، جرمنی برسد.
نبی پس از گذشت از هفت کشور به مقصد خود رسید و حالا در یک گوشهء از جرمنی به امید فردای بهتر زندهگی میکند.
اما نبی ازین مسافرت خاطرات بسیار تلخ دارد.
نبی از لت و کوب و دشنام نام میبرد.
او میگوید، هنگام مسافرت، به دام پولیس سرحدی ایران افتاد، بخشی از پولی را که قرض کرده بود، به پولیس پرداخت و سرانجام توانست از سرحد ایران به ترکیه عبور کند.
از نبی پرسیدم که تلخ ترین خاطرهاش ازین مسافرت چیست؟
"اولین خاطرۀ تلخ ام همین بود که من وقتی که به ایران رسیدم، نیمۀ شب همۀ ما افغانها را از موتر پایین آوردند، دشنام میدادند، لت و کوب میکردند، یک شب نگاه کردند، بعد از آن میبردند به اردوگاه تا ما را به افغانستان برگردانند، تمام یکصد و چهل هزار تومان را که در جیب ام بود، به پولیس دادم و توانستم خود را از چنگ شان نجات بدهم."
دستگیری، لت و کوب، شکنجه و تیراندازی از روشهای معمول نظامیان ایران برای جلوگیری از ورود پناهجویان افغان از مرز ایران به داخل ترکیه خوانده میشود.
فرهاد ۲۱ ساله محصل پوهنځی حقوق پوهنتون خصوصی آریانا در کابل است.
او از ایران دوباره به آغوش خانوادهاش در منطقهء مکروریان چهار کابل برگشته است.
فرهاد مانند نبی قصد داشت تا از طریق ایران به اروپا برود، اما برای عبور از مرز ایران به ترکیه به نظامیان ایران پول نداد و مجبور شد تا به افغانستان برگردد.
فرهاد میگوید، پس از ورود از راه زمینی به ایران، خودش را تسلیم پولیس ایران کرد.
فرهاد گفت که او را به یک کمپ مهاجران بردند و چند روزی نگهداری کردند، جایی که به گفتهء فرهاد هزاران تن نگهداری میشدند.
وی گفت:
"کارهای شاقه را بالای افغانها انجام میدادند، در حالی که خود شان کارگر داشتند، تشناب ها را بالای آنها پاک میکردند، برای کار در معادن، از افراد در همین اردوگاه استفاده میکردند. با آنکه سازمان ملل متحد برای هر مهاجر زندانی در ایران ۳۰۰ دالر اختصاص داده بود، اما آنها یک مُشت برنج را برای دو نفر میدادند، نیم قرص نان را با دو خرما برای دو نفر میدادند، کسانی بودند که نزدیک بود از گرسنگی در آنجا جان بدهند. کارگرهای ایشان زمانی که قهر میبودند و در خانواده شان مشکلی میداشتند، می آمدند یکی دو افغان را بیرون میبردند و لت و کوب میکردند و به مادر و خواهر شان دشنام میدادند."
سید حسین عالمی بلخی، وزیر مهاجرین و عودت کنندههای افغانستان میگوید، گزارشهای را در بارۀ برخورد خشونت آمیز با پناهجویان افغان هنگام عبور آنها از مرز ایران دریافت کردهاند.
او میگوید که این موضوع را با مقامهای ایران در میان گذاشتهاند.
وی افزود:
"ما گزارشهای را در باره برخورد خشونت آمیز در ایران با مهاجرانی که از آن کشور عبور میکنند، میشنویم. ما با آنها درین رابطه صحبت کردهایم. قانون کشورها طوریست که ما میتوانیم این مسأله را با آنها شریک بسازیم، اما مداخله از توان ما بالاست."
علی شاه یعقوبی، یک پناهجوی دیگر افغان است که پس از تلاش برای عبور از سرحد ایران به ترکیه، چندین هفته در بازداشت نظامیان ایران به سر برده است.
روزنامۀ نیویارک تایمز به نقل از یعقوبی نوشته است:
" مقامهای ایرانی برای زندانیان میگفتند که شما حالا به افغانستان برگردید، یا شما را به سوریه می فرستیم تا برای حکومت سوریه بجنگید."
فرهاد از رازهای دردناکتر ازین پرده بر میدارد.
او میگوید که نظامیان ایران افغانها را در مناطق مرزی بالای شهروندان سوریه میفروشند.
وی گفت:
"بردن افغانها به جنگ سوریه طوریست زمانی که پناهجویان دستگیر شدند، آنها را سوار موتر میکنند، به مرز سوریه انتقال میدهند، به شهروندان سوریه تسلیم میکنند، برایشان میگویند که این تعداد نفر جنگی را برایتان آوردیم و پول خود را میگیرند. به شما اجازه حرف زدن را نمیدهند. اگر حرف بزنید لت و کوب میشوید و حتی هم کشته شاید شوید، تیراندازی هم میکنند، بالای خودم نیز هنگام تسلیم شدن به پولیس زیاد شلیک شد."
گزارشها در مورد اعزام افغانها توسط ایران برای شرکت در جنگ سوریه پیش ازین هم در رسانه ها بازتاب یافته است.
فرین عاصمی، خبرنگار رادیو فردا بخش ایران رادیو آزادی میگوید که وزارت خارجهء ایران این گزارشها را هیچ گاه تائید نکرده است.
وی گفت:
"مرضیه افخم، سخنگوی پیشین وزارت خارجهء ایران در خرداد ( میزان ) سال ۱۳۹۳ گزارش روزنامه وال ستریت ژورنال درین باره را رد کرده و گفته است که ایران پناهجویان افغان را به سوریه نمیفرستد و این ادعا بی اساس است."
به گزارش خبرگزاری مهر چاپ ایران، در صورتی که مهاجران افغان که میخواهند از طریق ایران به ترکیه بروند، دستور توقف از سوی نظامیان ایران را نادیده بگیرند، هدف شلیک قرار میگیرند.
هنوز آمار دقیق در مورد اینکه چی تعداد افغانها هنگام مسافرت به اروپا در مرز ایران کشته شدهاند وجود ندارد.
تا حالا کدام مناطق مرزی ایران شاهد دستگیری پناهجویانی بوده که قصد مسافرت غیرقانونی اروپا را داشته اند؟
فرین عاصمی درین باره میگوید:
"روزنامه شهروند چاپ تهران در ۲۸ مرداد تابستان امسال گفته بود که در مرزهای شمال غربی ایران، صد مهاجر غیرقانون دستگیر شدهاند که بیشتر آنها افغان بودند و میخواستند از مرزهای شرقی وارد ایران شوند و به مرزهای غربی بروند و از آنجا به اروپا سفر کنند."
به گزارش رادیو فردا، حسین ذوالفقاری، معین امنیتی وزارت داخلۀ ایران یک هفته پیش گفت که سالانه ۵۰۰ هزار مهاجر غیرقانونی در ایران دستگیر میشوند.
حسین علی امیری، سخنگوی وزارت داخلهء ایران چندی پیش از برگشتاندن هزاران مهاجر غیرقانونی به کشور های شان خبر داده گفت:
"از اول سال تا اکنون ۱۲۰ هزار نفر را به کشور مربوطه برگرداندیم، به مرزبان های شان تحویل داده ایم، اما طبق آمار، ده درصد اینها دوباره به کشور بازگشته اند."
راند ریدموند، سخنگوی کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندهگان در آتن در صحبت با رادیو آزادی گفت که روند برگشتاندن مهاجران اقتصادی باید به طور انسان دوستانه صورت گیرد.
با وجود این قصه های تلخ، برخی از افغانها هنوز هم قصد دارند تا از راه ایران به اروپا بروند.
ذبیح، یکی ازین افغانها است که سفر پُر خطرش به اروپا از طریق ایران را به تعویق انداخت.
او میگوید، میداند که نزدیکانش هنگام سفر از راه ایران به اروپا بسیار اذیت و شکنجه شده اند.
اما به گفتهء ذبیح، جز در پیش گرفتن این سفر، چارهیی دیگر ندارد.
وی گفت:
"ده درصد هم اطمینان ندارم که من از مرز ایران به ترکیه بگذرم، اما نسبت به هر روز مردن یک بار مردن بهترست."
نبی الله که پس از پذیرفتن خطرهای زیاد به جرمنی رسیده، میگوید، تشویشهای تازه برایش ایجاد شده، هنوز سرنوشت اش روشن نیست، نمیداند چی وقت سند اقامت برایش میدهند، جواز کار ندارد و مشخص نیست تا چی زمان نمیتواند با خانوادهاش کمک مالی کند.