در طول تاریخ حیات بشری بیماری پولیو یا فلج اطفال شاید باعث هلاکت و معیوبیت ملیاردها کودک شده باشد. پولیو یکی از ترسناک ترین بیماری های شناخته می شد که مهار ساختن آن خیلی دشواراست. اما در قرن بیستم در سال 1957 میلادی با کشف نخستین واکسین پولیو ورق برگشت و بیماری پولیو طوری مهار شد که تا اخیر قرن بیستم گفته می شد در جهان کاملاً از بین رفته است.
کی با کشف و انکشاف واکسین پولیو این خدمت را برای بشریت انجام داد؟
درست 100 سال قبل به تاریخ بیست و هشتم اکتوبر سال 1914 میلادی در شهر نیویارک امریکا کودکی به دنیا آمد که نامش را جانس ادوارد (Jonas Edward Salk ) گذاشتند.
جانس ادوارد سلک بعد از ختم مکتب، شامل پوهنزی طب در پوهنتون نیویارک شد. وی در جریان تحصیل از خود علاقه و استعداد خاص به کارهای تحقیقاتی نشان داد و با ختم تحصیل به جای کار به حیث داکتر مصرف کارهای تحقیقاتی شد.
در سال 1952 میلادی اپیدمی پولیو یا فلج اطفال با گزارش 58 هزار واقعه در تاریخ امریکا سابقه نداشت. در همانسال 3145 کودک هلاک و 21269 تن دیگر معیوب شدند که اکثریت آنها کودک بودند.
جانس ادوارد سلک با جدیت کار ای تحقیقاتیش را دنبال کرد و در سال 1957 نخستین واکسین پولیو را بطور موفقانه کشف و توسعه داد.
جانس ادوارد سلک هرگز در پی منافع مادی نبود، همه تلاش هایش برای کشف سریع واکسین های موثر انجام می شد. زمانی که وی پرسیده شد، کی صاحب امتیاز واکسین پولیوست؟
وی گفت آیا می توان برای روشنایی خورشید صاحب امتیازی را تعیین کرد؟ کسی امتیاز آن را ندارد و متعلق به همه است.
تخمین می شود، اگر جانس ادوارد سلک می خواست امتیاز واکسین پولیو را داشته باشد، ارزش آن حداقل هفت ملیارد دالر بود.
جانس ادوارد سلک همه زندگیش را بطور آگاهانه وقف تحقیقات طبی کرد و تا آخرین روزهای زنده گیش در انستیتوت تحقیقات بیولوژی سلک که خود آن را بنیان نهاد بود، به تحقیقات در مورد بیماری های مختلف به شمول واکسین برای (HIV) ادامه داد و به تاریخ بیست و سوم جون سال 1995 دار فانی را وداع گفت و به جاویدانگان پیوست.
براساس گزارش سازمان صحی جهان در حال حاضر، بیماری پولیو صرف در سه کشور جهان یعنی افغانستان، پاکستان و نایجیریا وجود دارد. در سایر کشورهای جهان با تطبیق به موقع واکسین آن پولیو یا فلج اطفال کاملاً از بین رفته است.
سازمان صحی جهان می گوید، شهر پشاور پاکستان بزرگترین منبع پولیو یا فلج اطفال در جهان است و سیزده مورد وقایع پولیو که در افغانستان وجود دارد به استثنای یکی، سایر آنها به شکلی از اشکال با پشاور ارتباط دارد. گفته می شود در افغانستان کمپاین های واکسین پولیو بطور منظم آن انجام داده می شود، اما در پاکستان طالبان مسلح مانع دسترسی تیم های واکسین به مناطق دورافتادهء آن کشور می شوند.
